+ به يه ن
اميرلرين بيري بير گون ملادن سوروشدي: عباسي خليفه لرينين زمانيندان سونرا رسم ايدي خليفه لرين و اميرلرين بير لقب لري اولسون كي بالله ايله قورتولا، مثلأ متوكل بالله و معتصم بالله كيمي، سيزين نظريزه منيم اوچون نه لقب مناسيبدير؟ ملا جواب وئردي: سنه نعوذبالله هاميسيندان ياخشي دير.
موللانصرالدين، بالانصرالدينين قولتوغونداكي كيتابي گؤستَره رك سوروشور:
- توركجه كيتاب اوخويورسان؟! اولمايا سنده پان توركيست اولوبسان؟
- نه دخلي وار آتاجان ؟ باخين سيزده فارسجا قزئت(مجله) آليب سيز، بئله ايسه سيزده پان فارسيست سيز...
موللانصرالدين گولومسه يير:
-يوخ اوغول! من پان فارسيست دئييلم، قزئتي يالنيز شوشه لري سيلمك اوچون آلميشام.
گؤنده ر
بؤلوم لر:
تورك كيمليي
+ به يه ن
اميرلرين بيري بير گون ملادن سوروشدي: عباسي خليفه لرينين زمانيندان سونرا رسم ايدي خليفه لرين و اميرلرين بير لقب لري اولسون كي بالله ايله قورتولا، مثلأ متوكل بالله و معتصم بالله كيمي، سيزين نظريزه منيم اوچون نه لقب مناسيبدير؟ ملا جواب وئردي: سنه نعوذبالله هاميسيندان ياخشي دير.
موللانصرالدين، بالانصرالدينين قولتوغونداكي كيتابي گؤستَره رك سوروشور:
- توركجه كيتاب اوخويورسان؟! اولمايا سنده پان توركيست اولوبسان؟
- نه دخلي وار آتاجان ؟ باخين سيزده فارسجا قزئت(مجله) آليب سيز، بئله ايسه سيزده پان فارسيست سيز...
موللانصرالدين گولومسه يير:
-يوخ اوغول! من پان فارسيست دئييلم، قزئتي يالنيز شوشه لري سيلمك اوچون آلميشام.
گؤنده ر
بؤلوم لر:
تورك كيمليي
+ به يه ن
|
|
 |
|
| ||
گؤنده ر
بؤلوم لر:
تورك كيمليي
+ به يه ن
وامﻭاژه آن دسته از لغات و اصطلاحاتي هستند كه از زبانهاي ديگر وارد زباني ديگر شده و بعضاً تغيير شكل داده اند. كاربرد وام واژه ها لزوماً در همان جا و به همان معني اي كه در زبان اول دارد در زبان ديگر استفاده نمي شود. تعدادي از وامﻭاژﻩهايي كه وارد فارسي شده اند:
سنگ صبور: اصل اين واژه تركي و بصورت صبيرداش و بمعناي هم صبر است كه واژه صبير كه در تركي صبر ميباشد نيز به اشتباه، صبور عربي فرض شده و پسوند داش بمعناي هم، بمعناي سنگ فرض شده است، در نتيجه سنگ صبور استفاده ميشود؛ در صورتيكه سنگ نياز به صبر ندارد!
دوقـُلو: اين واژه اصلاً تركي و بصورت دوغولو (ائكيز دوغولو) و بمعناي همزاد است كه واژه دو در ابتداي كلمه بمعناي عدد 2 فرض شده و واژه گاني چون سه قولو ، چهار قولو و ... ساخته شده اند!
شنبه: اين واژه اصلاً عبري مشتق از واژه Shabath(به معني استراحت) و بمعناي تعطيل است كه در فارسي دري با اضافه كردن اعداد 5-1 به ابتداي آن، واژه گان جديد 1شنبه، 2شنبه، 3شنبه و ... ساخته شده اند!
آب افتادن دل: اصل اين اصطلاح تركي و بصورت آغيز سولانماق بمعناي آب افتادن دهان يا زبان است و با توجه به اينكه ديل در تركي به زبان گفته ميشود و در فارسي دري به اشتباه دل فرض شده، در نتيجه آب افتادن دل استفاده ميشود!
هفت سين: اصل اين اصطلاح تركي و بصورت يئتدي سين ميباشد.
شير (آب) : اصل اين واژه تركي و صداي آب ميباشد.
چهار باغ: اصل اين اصطلاح تركي و بصورت چر باغ ميباشد.
كوير: اصل اين واژه تركي و بصورت كو يئر ميباشد.
گاو خوني: اصل اين اصطلاح تركي و بصورت قوخونني مي باشد. (يعني داراي بوي تند و زننده و اينگونه هم هست). توضيح اينكه در توركي اگر اسم به صداي «ر» و يا «ن» ختم شود به جاي پسوندهاي «- لي»، و «- لو» صداهاي ياد شده تكرار ميشود. مثلاً: تهرانلي = تهرانني = تهرانّي - اهرلي = اهرري = اهرّي
اسكناس: از واژة روسي Assignatsia كه آن هم خود از واژة فرانسوي Assignat به معني برگة داراي ضمانت گرفته شده است.
نخاله: يادگار سربازخانه‌هاي قزاق‌هاي روسي در ايران است كه به زبان روسي به آدم بي ادب و گستاخ Nakhal مي‌گفتند و مردم از آن براي اشاره به چيز اسقاط و به درد نخور هم استفاده كرده‌اند .
لولو: همچنين واژه لولو از زبان فرانسه گرفته شده و به معناي گرگ ميباشد.منابع:
۱- وبسايت بيلي توپاري
۲- مقاله استاد منظوري
گؤنده ر
بؤلوم لر:
تورك كيمليي
+ به يه ن
|
|
||
| ||
گؤنده ر
بؤلوم لر:
تورك كيمليي
+ به يه ن
 |
|
|
| ||
گؤنده ر
بؤلوم لر:
تورك كيمليي
+ به يه ن
qaz-گاز (تركي) gövəcrin قومرو-kumru
gooze گوءورجين dove
pigeon
bayquş-بايقوش yarasa-ياراسا papağan sinək kuşu
owl خفاش(ع) سينك قوشو پاپاغان
parrot humingbird bat
kəhlik(az=heyderbaba)-keklik(tr) şahın(turkce)-tərlan-doğan kartal-qərəquş
قارتال-قاراقوش(در فارسي) شاهين-ترلان-دوغان كهليك-ككليك
عقاب(عربي) باز و صقر(هر دو عربي) partridge
tavuskuşu dəva kuşu hunduşqa-hindişqa-hindi
هوندوشقا-هينديشقا(آذرباي) ده وه قوشو طاووس(ع)
هيندي(تركيه) peacock ostrich
-turkey(e)a
leopar -kaplan pars bibr- kaplan-qaflan
قافلان-قاپلان-ببر(بابريان تركي) پارس كاپلان-پارس(گربه وحشي)
tiger (ببر در عربي و فارسي) leopard widecat
serçə سئرچه karqa -قارقا qanarya-qənari
crow sparrow قناري(انگليسي-تركي)
canary
kır kırlankıç kırlanqıç
قئرلانقئچ قئر قئرلانقئچ
barn swallow swallow
ördək- اردك(تركي) qu suna-ərkək ördək
داك=ديشي(ماده)اردك سونا=اردك نر قو(تركي)
swan drake duck
گؤنده ر
بؤلوم لر:
تورك كيمليي
+ به يه ن
دونيايا گلنده،قارايام!
بؤيوره م ،قارايام
گونش آلتيندا ،قارايام
قورخاندا ،قارايام
خسته له ننده، قارايام
اؤلنده ،يئنه قارايام!
و ،سن ،آغ درلي آدام!
دونيايا گلنده ، چَهرايي سن!
بؤينده، آغ اولورسان!
گونش آلتيندا قيرميزي!
اوشوينده ،گؤي!
قورخاندا، ساري
خسته له ننده،ياشيل
و اؤلنده، بوزاريسان!
و سن، منه دئييرسن،رنگيلي دري(رنگين پوست)!
آفريقالي اوشاغين ،سويله ديگي شعر!
----------------------------------------------------
Dunyaya gələndə,qarayam!
Böyürəm ,qarayam
günəş altında ,qarayam
qurxanda ,qarayam
xəstə lə nəndə, qarayam
ölndə ,yenə qarayam
Və ,sən ,ağ dərli adam
Dunyaya gələndə , çəhrayı sən
Böyəndə, ağ ulursan!
Günəş altında qırmızı
Uşuındə ,göy
Qurxanda, sarı
xəstə lə nəndə,yaşıl
və ölndə, buzarısan
Və sən, mənə deyirsən,rəngili dəri
گؤنده ر
بؤلوم لر:
تورك كيمليي
+ به يه ن
توركو ديلي اصاقي ديلدي و گونده يوزلر پسوند ايشلديريق آما بير چوخدا تزه كلمه لري ، كي چوخون آيري تورك جمهوريت لري چيخاريبلار، بو پسوندلري كوللاناراق توليد اليه بيلريق .
آما بونلارا توجه اليين يوخ چون ايراندا آزربايجانين كاناللاريندا بيله هدف توركيج گروه ديللري ياشاتماق دييل و انسانلار توركو ديلين گرامرين كي توركيج ديللرده مشابه و بنظردير بيلميللر و توركونون گوزليقين سزميرلر. توركيج ديللر گروهونون 460 مينه ياخين كلمه سي وار.
من بونلاري اليمدن گلديغي قدر آنناتاجاغام .
ياشايين.
بيرينجي فعل الماق فعلي
الماق
شدن
ال : باش
القون : يتيشگين ، به بلوغ (ع) رسيده
السا: اگر باشد
السايدي : اگر بود
الوشماق : تشكيل شدن (ع)
# الوش ياني تشكيل ال و توركو ديلينين اينجه قالين قاعده سينه خاطر دير. مثلا(اورنئگي) بيز آذربايجان و اورميه ده سولماق كلمه سينه اوء لوشگه مق (پژمرده شدن) دييريق . اوء لوش (پژمرده الماق) و الوش( تشكيل الماق) بيزيم ديلين اينجه قالين قاعده سينه باخاراق الوشور و يابانجي كلمه ده ييل.
....المادان : بدون وجود ...
الوملو : مثبت (ع)
# " لو" اكي( پسوندي ) اذربايجانين هر يه رينده ايشلنن بير اك اوء زلليقله كند و شهر و انسان آدلاريندا دمق كي " اولوملو" كلمه سين دوزلتمك چوخ آسان ايشدير. بير مفهومودا دولو آنلاميددا مثلا
كابوسلو گجه لر : شبهاي با خفتك (پارسي كابوس ) فراوان
الومسوز : منفي(ع)
# سوز " سيز"سئز"سووز هاميسي منفي و الومسوز اليين اكلردير
مثلا آغاجسيز (بدون درخت) ، اووزومسوز (بدون انگور) علاقه سيز (بدون علاقه ) اتسوز (بدون علف).....
الاغان : احتمال (ع)
الاغانليق : داراي احتمال (ع)
الاغانسيز : غير محتمل
الان اوستو : فوقالعاده (ع)
# الان اوستو حال (حكومت نظامي ) اولان اوستو توپلانتي (جلسه ضروري )
الماز : نميشود
المازليق : احتمال نشدن
الار : ميشود ؛ باشه
الور : ميشود ؛ باشه
الاي : اتفاق (ع)
....الونتو : .....اتفاق
# .....الونتوسو : .....الماسي ، ....اتفاقش
السون : باشد
السا السا : بشه بشه....
# السا السا رضا الار
الورسا : اگه بشه
الورسا گوزل الور (بشه خوب ميشه )
المازسا : اگه نشه
الماسا : اگه نباشه
الجاي : اقبال (ع)
الابيلير : اشكال نداره ، موافقم (ع)
المازسادا : اگر نباشد هم
الورسادا : اگر باشد هم
الاناق : امكان (ع)
الاناقلار : امكانات (ع)
الاناقليق :امكانش
گؤنده ر
بؤلوم لر:
تورك كيمليي
+ به يه ن
ياراسا كي عربي آدي خفاش الور و ياراساگيل لردن دير.
گرچك لر:
- ياراسالار ، اوچما قابليتينه صاحب مملي لره ده ييلير.
- 900-1000 تورلري وار و دونيانين هر يئرينده ياشارلار
- ياراسالار چوخ مقداردا بوءجك (حشره) يئديكلري اوچون ، دونيانين دنگه سي آچيسيندان اوءنملي ديرلر.
- ياراسالار وجود شكلي باخيميندان فارئيه (كيچيك سيچانا) بنظرلر كي اينجه بير كورك له اوءرتولولر ، قولاق لاري چوخ بيوك الور. بورون و قولاق داكي چيخينتيلار ياراسالاردا دويو ارگاني (حس ارگاني ) نقشين اينور و سس تيتره ييش لرين آليب و منتقل ادير.
- ياراسالار ايكي شكيلده يا يالنيز يا سورويله ياشار. ياشاييش يئرلري چوغونلوقلا ماغارالار (غارلار) ، ايچي ايوق آغاجلار ، تاوانلار و... الور
- گئجه لري اكتيو اولان ياراسالاردا ، قوخلاما ، اييلئمه و دادما دويولاري (حس لري) چوخ گوزل گئليشميش آيريجا ميوه ايله بئسله نن ياراسالار خارجينده ديگر ياراسالارين گوءرمه دويولاري (حس لري) ياخشي گئليشمه ميش . ياراسالار چيخارديغي چوخ يوكسك سس دالغالاريلا و او سس لرين اطرافا چارپيب گئري دوءنمسيله يوللارين تاپيرلار و گوءرمه دويولاري ضعيف الماسينا رامئن هئچ بير يئره چارپيشميرلار .
آمريكا بو روش اوستونده چاليشير كي بيرگون بو روشي جت اوچاقلاريندا استيفاده ائتسين.
- اوزون قانادلارا صاحب الان ياراسانين وجودو 5-50 سانتي متره قادار دئييشكن دير.
- كوزئي ده ياشايان ياراسالار قيش دا يا كوچ ائدرلر يا كيش يوخوسونا گيررلر.
- ياراسالارين ياشام سوره سي 20 ايلدير. و اوشاق ياراسالار بيرنئچه هافتا ايچينده اوچماغا باشليرلار.
بير كيچيك ياراسا هوءرومجك توزاغينا دوشموش.
آيريجا بونو خاطيرلاديم كي هوءرومجك لرين قيچلاريندان بير ماده سيزيب و هوءرومجك لري بو ياپيشقان تورلاردان قورتارير.
بودا بير ياورو ياراسا - بير نئچه هفته دن سونرا اوچماغا باشلار
ياراسالار چوخ مقداردا بوءجك (حشره) توكتير و دونيا دنگه سي آچيسيندان بو اوءنملي
Meyvə ilə bəslənən bir yarasa
ميوه يله بسله نن ياراسالاردا وار
Yarasaları hep asılı görürsüz
Böcəklə bəslənən yarasalar
بوءجك له بسله نن ياراسالار
و بودا بير وامپير ياراسا
بير بيوك ياراسا - قانادلاري و اوچوش طرزي
Bir yarasanın qanadları və uçuşu
50 مين ليك بير ياراسا سوروسو
əlli minlik bir yarasa sürüsü
بير ياراسا اسكلتي
بير ياراسا آسيلي اولان زامان قانادلارينين ييغيليش طرزي...
گؤنده ر
بؤلوم لر:
تورك كيمليي